آموزش فیلمبرداری: فرقی ندارد محتوا و محصول ویدیویی شما چیست، فیلمبرداری اصلی ترین بخش تهیه یک فیلم است. در واقع می توان گفت تا شما فیلمبردار و دوربین فیلمبرداری نداشته باشید، انجام دادن بقیه ی کار ها، مثل ادیت، صداگذاری، طراحی صحنه و …. بیهوده است! فیلمبرداری برای تهیه فیلم مانند آرد است برای تهیه ی نان!
امروز در مقاله ی آموزش فیلبرداری، برایتان از تاریخچه ی به وجود آمدن دوربین های فیلمبرداری و به دنبال آن مهارت و هنر فیلمبرداری خواهم گفت و پس از آن به بررسی تجهیزات مورد نیاز برای یک فیمبرداری بی نقص و مشخصات یک فیلمبردار خوب خواهم پرداخت.
پیش از بررسی تاریخچه فیلمبرداری بهتر است تعریف مختصری از فیلمبرداری را بدانیم.
فیلمبرداری یا سینماتوگرافی (Cinematography) به معنی ثبت لحظات، به وسیله دوربین است که این عمل با پشت سر هم چیده شدن فریمها (Frame) انجام میشود. رد شدن فریم ها به ترتیب، این حس را به بیننده القا می کند که تصویر متحرک است.
در واقع بررسی تاریخچه ی فیلمبرداری را باید با بررسی تاریخچه عکاسی و دوربین های عکاسی شروع کنیم که ما قبلا در مقاله ی آموزش عکاسی آن را بررسی نموده ایم پس اکنون به بررسی تاریخچه ی به وجود آمدن انواع دستگاه های ضبط و نمایش تصویر متحرک خواهیم پرداخت.
در اوایل قرن 19 «پیتر مارک راجت» پزشک انگلیسی تحقیقات خود را به عنوان «قانون یا اصل دوام نور در چشم درمورد اشیای متحرک» ارائه داد؛ بدین معنی که چشم انسان تصاویری را که با فاصله زمانی کم در مقابلش قرار میگیرد بصورت پیوسته می بیند.
یک سال بعد از نظریه ی راجت، «آیرتون پاری»، « توماتروپ» یا چرخ جادویی را اختراع کرد. توماتروپ یک مقوای دایره ای شکل بود که در یک طرف آن تصویر پرنده و در طرف دیگر تصویر یک قفس نقاشی شده بود، وقتی که این دایرهی مقوایی توسط چرخاندن نخ هایی که به دو طرف آن متصل بوده می چرخید، به نظر می رسید که دو تصویر روی هم افتاده اند و پرنده در قفس دیده می شد.
در اواخر سال 1832 بود که یک فیزیکدان بلژیکی «ژوزف پلاتو» دستگاهی به نام «فناکیستوسکوپ یا فانتاسکوپ» را اختراع کرد. فناکیستوسکوپ را با توجه به معنای لغوی فناکیس فریب بین ترجمه می کنند. این نام گذاری به علت نوع کارکرد این دستگاه بود؛ فانتاسکوپ ترکیب دو صفحه گرد، یک دسته نگهدارنده و یک میله رابط دو صفحه گرد است که امکان چرخش دو صفحه را به طور همزمان ایجاد می کند. یکی از این صفحهها دارای ۸ روزنهٔ باریک و بلند و دیگری دارای ۸ تصویر از مراحل مختلف یک حرکت است. به محض چرخاندن صفحه ای که روزنه ها روی آن قرار داشتند هر دو صفحه به حرکت درآمده و تصاویر پس از انعکاس در آیینه ای که رو به روی آن قرار داشت به صورت متحرک مشاهده میشدند.
در سال 1878 میلادی، «ادوارد مایبریج» به سفارش «لیلند استنفورد» فرماندار سابق کالیفرنیا مامور شد تا ثابت کند، «آیا یک اسب مسابقه در حال تاخت در لحظه ای معین هر چهار پای خود را از زمین جدا میکند یا نه؟»
او 24 دوربین را در مسیر حرکت اسب قرار داد (در بعضی از منابع این عدد 12 است)، که این دوربین ها به نخ هایی متصل بودند و هر بار که پای اسب به آنها اصابت می کرد یک عکس گرفته می شد، مایبریج حاصل کار خود را در سال 1879 با دستگاه زئوپراکسیسکوپ به نمایش گذاشت. این دستگاه توسط خود مایبریج و در همان سال اختراع گردید.
پس از این اختراعات و چند اختراع دیگر، در سال 1882 «اتین ژون ماره» مخترع فرانسوی، تفنگ عکاسی را اختراع کرد، این دستگاه می توانست در هر ثانیه ۸ یا ۱۲ عکس را روی صفحات فلزی ضبط و روی شیشه چاپ کند.
مخترع آمریکایی، توماس ادیسون نیز در روند به وجود آمدن دوربین های فیلمبرداری نقش بزرگی را ایفا نموده است، او و دستیارش «دیکسن»، در سال ۱۸۸۹ میلادی بعد از مطالعات و تجربیات محققان، طی سالیان متمادی سرانجام در آزمایشگاه ادیسون دوربینی به نام «کینتوگراف» ساختند؛ در این دوربین، از حلقه فیلم ۳۵ میلیمتری دندانه دار «جرج ایستمن کداک» برای فیلمبرداری استفاده شد و اولین تصاویر متحرک فیلمبرداری شدند.
کینتوگراف قادر به پخش تصاویر هم بود ولی مانند کینه توسکوپ وزن زیادی داشت و غیر قابل حمل بود،اما همین دستگاه این امکان را فراهم آورد تا تصاویر متحرک بسیار کوتاهی ساخته شود. بالاخره در سال 1895 میلادی، «برادران لومیر»، «سینماتوگراف» را اختراع کردند که اولین دوربین واقعی سینما به حساب می آید. سینماتوگراف پنج کیلو وزن داشت و با کمی تغییر علاوه بر فیلمبرداری، به عنوان لابراتوار (ظهور و چاپ فیلم) و دستگاه پخش (آپارات) هم قابل استفاده بود. آموزش فیلمبرداری حرفه ای
اکنون که با مفهوم فیلمبرداری و تاریخچه ی به وجود آمدن دوربین های آن آشنا شده ایم، می توانیم به این سوال پاسخ دهیم که فیلمبردار کیست؟!
فیلمبردار کسی است که با داشتن دانش فیلم برداری و تسلط بر اطلاعات مرتبط با دوربین های فیلمبرداری، تصاویر را به اهداف مختلفی ضبط می کند. در کار های حرفه ای تر او با نورپردازان، صدا برداران، تدوین گران و … همکار است و نقش اصلی تولید یک محصول را در کنار عوامل دیگر ایفا می نماید.
فیلمبردار در حوزه های مختلف فعالیت می کند. بعضی به صورت خصوصی آتلیه و مرکز فیلم برداری دایر کرده و از مجالس، همایشها، جشن ها و… فیلمبرداری می کنند. این فیلمبرداران لزوما به تحصیلات دانشگاهی نیازی ندارند و می توانند با گذراندن دوره های آموزش فیلمبرداری شوند، مهارت و توانایی لازم را کسب کنند. برخی از فیلمبرداران نیز وارد بخش سینما و تلویزیون می شوند و به فیلمبرداری حرفه ای می پردازند. برای فیلمبرداری حرفه ای در سینما و تلویزیون هم امکان تحصیل در دانشگاه ها، آموزش آکادمیک و هم امکان یادگیری در آموزشگاه ها وجود دارد. پس به صورت خلاصه کار فیلمبردار ضبط تصاویر فیلم های سینمایی، برنامه های تلویزیونی، تبلیغاتی ، موزیک ویدئو ها، جشن ها و… می باشد.
در این بخش از آموزش فیلمبرداری میخواهیم دوره هایی را معرفی کنیم که مربوط به تدوین فیلم و ویرایش عکس می باشند؛ اما چرا تدوین و ویرایش را به عنوان یک مهارت مکمل برای فیلمبرداری میدانیم؟
برای پاسخ به این سوال ابتدا بهتر است با مفهوم تدوین فیلم آشنا شویم: تدوین فیلم هم بخشی خلاقانه و هم بخشی فنی از مراحل پس از تولید فیلم سازی است. در واقع به روند، مرتب سازی فریم ها، ویرایش، زیباسازی و رفع نواقص فیلم خام تدوین فیلم می گویند.
مبحث تدوین و ویرایش فیلم مبحثی گسترده و تخصصی است، اما اگر فیلمبردار باشید، باید بدانید که اگر در حال فیلمبرداری صحنه ای هستید بعدا کدام نقوص را میتوان توسط ادیت از بین برد؟ یا اینکه باید حداقل کمی با جلوه های ویژه و نحوه ی کار با آن ها آشنا باشید؛ در واقع استفاده از آموزش نرم افزار های مرتبط با این حرفه مانند آموزش افترافکت و آموزش فتوشاپ و… اطلاعاتی را در اختیار شما میگذارد که علم و مهارت شما در فیلمبرداری را کامل می کند.
تجهیزات مورد نیاز برای یک فیمبرداری حرفه ای شـامل دوربیـن، فیلتر ها، وسـایل حرکتي، تجهیـزات نورپردازي، سـه پایه، مونیتور و کابل هـاي مربوط اسـت.
آماده سـازي این تجهیزات شـامل بررسـي دوربین، لنزها، وسـایل حرکتـي، پروژکتورها، تنظیـم سـه پایه ها و لِـول کـردن (هم تراز کردن) کلگـي سـه پایه، نصب باتـري، جاگذاري فیلـم یا حافظـه، آماده کـردن مونیتور و کابل هـاي مربـوط و کالیبـر کـردن دوربیـن و مانیتـور، اتصـال کابل ها، آماده کـردن منبع تغذیـه مانیتور و وایت بالانـس کـردن دوربیـن اسـت. همزمان آماده سـازي و تنظیم صدا، آماده سـازي بـوم صدا، تسـت HF و میکروفن و نصـب و اتصـال بـدون نقص آن ها مي باشـد.
تاکنون در مورد دوربین های تخصصی و فیلمبرداری حرفه ای صحبت نمودم اما درآخرین بخش از آموزش فیلمبرداری، در مورد گوشی های موبایل و فیلمبرداری با آن ها صحبت خواهم کرد.
با پیشرفت شبکه های مجازی و تکنولوژی گوشی های دوربین دار، مبحث و حرفه ی جدیدی وارد فیلمبرداری شده است، و آن چیزی نیست جز فیلمبرداری با موبایل. برای بهبود بخشیدن شرایط فیلمبرداری با موبایل وسایل جانبی بسیاری تولید شده است، رینگ لایت ها، میکروفون های قابل نصب، پایه های موبایل، لنز های کلیپسی و ارتقا دهنده ی کیفیت دوربین و …. از جمله وسایلی هستند که می توان نام برد؛ علاوه بر بخش سخت افزاری و تولید وسابل های جانبی، برنامه نویسان نیز به پیشرفت صنعت فیلمبرداری با موبایل کمک کرده اند؛ آن ها با تولید نرم افزار هایی نسبتا کم حجم و با تجربه کاربری (UX) یسیار ساده، کار فیلمبرداران را در مسیر ویرایش فیلم، افکت گذاری و … بسیار ساده کرده اند.
با موبایل به صورت عمودی فیلمبرداری نکنید: ویدیوی های عمودی روی دستگاه های دیگر خیلی خوب دیده نمی شوند. مانیتور کامپیوتر، تلویزیون و حتی وبسایت ها نیز ویدیو را به صورت افقی نشان می دهند. البته که برای چرخاندن جهت فیلم می توانید از نرم افزار های ویرایش نیز استفاده کنید، اما همانطور که اشاره کردیم این نرم افزار ها اگر برای موبایل ها تولید شده باشند، باید کم حجم تولید شوند و یکی از مواردی که برنامه نویسان برای کاهش حجم نرم افزارشان از آن میکاهند، کیفیت ویدیوی ویرایش شده موقع ذخیره کردن می باشد. این کار هم سرعت ذخیره سازی را بالا میبرد، هم حجم نرم افزار را کاهش می دهد و حجم کم پردازش را برای گوشی سریعتر می نماید.
از سه پایه استفاده کنید: دلیل استفاده از سه پایه ها واضح است، آن ها برای حرفه ای تر بودن فیلم ها و جلوگیری از لرزش های دست استفاده می شوند؛ علاوه بر آن اگر شما شخصی را ندارید که از شما فیلم بگیرد استفاده از سه پایه بهترین راه حل برای رفع این مشکل است.
زوم نکنید: دلیل زوم نکردن نیز واضح است، هر چقدر هم که گوشی شما دوربین با کیفیتی داشته باشد باز هم زوم کردن باعث میشود که کیفیت فیلم شما پایین بیاید یا به اصطلاخ تصویر شما پیکسلی شود، در نتیجه بجای زوم کردن، دوربین را نزدیک کنید.
از تجهیزات نورپردازی استفاده کنید: درست است که می توانید بجای هزینه برای تجهیزات نورپردازی می توانید از فلاش گوشی استفاده کنید اما استفاده از فلاش روی گوشی برای نورپردازی ویدیو باعث می شود فیلم های شما مانند فیلم های VHS قدیمی به نظر برسد. در نتیجه یا تجهیزات نورپردازی اکسترنال تهیه کنید، یا اینکه از نور طبیعی روز برای فیلمبرداری استفاده کنید. استفاده از نور طبیعی بهترین کیفیت را به شما می دهد.
تنظیمات نوردهی و فوکوس را قفل کنید: تلفن های هوشمند به صورت خودکار نوردهی و فوکوس را تشخیص میدهند و آنها را تنظیم می کنند. این قابلیت برای گرفتن عکس های سریع خیلی خوب است ولی برای فیلمبرداری باید کنترل دستی بیشتری داشته باشید؛ پس تنظیمات مورد نظر خودتان را قفل کنید تا حین فیلمبرداری تغییر نکنند.
لنز کلیپسی و میکروفون تهیه کنید: ممکن است گوشی شما قادر نباشد که صدا هارا به وضوح ضبط کند یا نتواند صداهای اضافی را مانند صدای باد و سایر های نویزها کاهش دهد؛ اگر متوجه شدید که حتما به ابزار های صدابرداری نیاز دارید اقدام به تهیه آن کنید. علاوه بر میکروفون ها که برای بهبود صدای فیلم شما استفاده میشوند می توانید برای بهبود کیفیت تصاویر و شرایطی که نیاز به فوکوس بیشتر روی سوژه دارید یا نیاز به تهیه ی تصاویر عریض تری دارید از لنز های کلیپسی استفاده کنید.
نویسنده: لیلا نیکان