تجربه کاربری یا UX چیست؟

تجربه کاربری یکی از پازل های گمشده وب فارسی است که به تازگی مورد توجه قرار گرفته است.

با مطالعه این پست آموزشی به سادگی می‌توانید با تجربه کاربری یا UX آشنا شوید و یک درک جامع از آن به دست آورید.

درود بر دنبال کنندگان سایت برترآموز، ما اومدیم با یک پست آموزشی بسیار جذاب و ویژه در حوزه آموزش سئو. شاید از خودتان سوال کنید که تجربه کاربری یا UX چه ارتباطی به سئو دارد. در جلسات دوره آموزش سئو برترآموز و مباحث مربوط به سئو در رابطه با تجربه کاربری صحبت کردیم و این موضوع را به صورت صفر تا صد مورد نقد و بررسی قرار دادیم. با این حال تلاش خواهیم کرد که در این بخش نیم نگاهی عمیق و کوتاه به آن داشته باشیم. چرا که سئوکاران و حتی طراحان سایت به آن توجه کافی ندارند.

همین امر موجب خواهد شد که نرخ تبدیل یک سایت کاهش پیدا کند و یک سایت با وجود قیمت مناسب و کیفیت بالای محصولات به نتیجه مناسبی دست پیدا نکند. با ما همراه باشید تا سایت خود را ارتقاء دهید و با ایجاد تغییراتی ساده به نتایج عالی در نرخ تبدیل و کاهش نرخ پرش سایت خود دست پیدا کنید. البته اگر یک سایت وردپرسی دارید و به خوبی با ساختار آن آشنا نمی‌باشید، بعد از مطالعه این پست آموزشی، صفحه « آموزش وردپرس » مورد نیاز شما خواهد بود.

تجربه کاربری یا UX چیست؟

تجربه کاربری یا همان « User Experience » یک سری خدمات تخصصی است که در به درک احساس مخاطب در زمان استفاده از ایک وب سایت، اپلیکیشن، محصول و … میپردازد. بهتر است که با ذکر یک مثال به درک بهتر شما در این رابطه کمک کنیم. فرض کنید که یک مبل گوشی تلفن همراه خریداری می‌کنید. به درک و ترسیم احساس شما از قرار گرفتن دکمه کاهش و افزایش صدا روی گوشی موبایل تجربه کاربری گفته می‌شود. دقت کنید که تجربه کاربری تک بعدی نیست و به صورت چند لایه در چندین حالت مختلف مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد. چنین قابلیتی به شما کمک خواهد کرد تا محصولی و خدماتی طراحی کنید که دقیقا متناسب با نیاز کاربر باشد.

به هر اندازه که تجربه کاربری یا UX یک سایت جذابتر باشد، مخاطب مدت زمان بیشتری در سایت حضور دارد. از طرفی تعامل بالاتری دارد و احتمال خرید او نیز افزایش پیدا می‌کند. دقت کنید که گاها افراد UI را با UX اشتباه می‌گیرند که در بخش‌های بعدی به صورت مفصل در مورد آن صحبت خواهیم کرد. همین اندازه بدانید که تجربه کاربری با طراحی رابط کاربری دو بخش کاملا مکمل است و هیچ یک بر دیگری ارجحیت ندارد. چرا که این دو در حال بهینه سازی می‌باشند و همین امر موجب شده است که متخصصین این حوزه در ازای ارائه خدمات خود مبالغ قابل توجهی دریافت کنند.

تفاوت رابط کاربری UI با تجربه کاربری UX چیست؟

با توجه به اهمیت موضوع رابط کاربری و ارتباط آن با تجربه کاربری ممکن است که بارها از نام این دو استفاده کنیم. دقت کنید که در طراحی رابط کاربری به دنبال عناصری بصری و تعاملی مخاطب می‌‌باشیم. به عنوان مثال بک گراند یک صفحه، محل قرار گرفتن دکمه‌ها، نحوه قرار گرفتن منو و چگونگی باز شدن آن، رنگ مورد استفاده و … در طراحی سایت همگی زیر مجموعه UI خواهد بود که در پست آموزشی « رابط کاربری یا UI چیست؟ » به صورت کامل و جامع به آن پرداختیم.

اما زمانی که در مورد تجربه کاربری صحبت می‌کنیم هدف ما بررسی احساسات و برداشت‌های کلی مخاطب از محصول و خدمات ما می‌‌باشد. به هر اندازه که ایده اولیه و همچنین بازخورد ما در بررسی نتایج بهتر باشد، طراح رابط کاربری عملکرد بهتر خواهد داشت. طراح رابط کاربری به دنبال تبدیل احساسات افراد به عناصر بصری قابل مشاهده و تعاملی است. البته در پست آموزشی « فرق UI & UX، تجربه کاربری و رابط کاربری چه تفاوت هایی دارند؟ » به صورت ویژه در این رابطه صحبت کرده‌ایم. اما برای درک بهتر شما به چند موردی اشاره خواهیم کرد.

• تمرکز در رابط کاربری بر روی عناصر بصری و تعاملی خواهد بود، در حالی که در تمرکز تجربه کاربری بر روی خروجی و احساسات مخاطب هدف می‌‌باشد.
• دامنه طراحی رابط کاربری محدود به عناصر قابل مشاهده و ملموس است. اما از طرف مقابل دامنه تجربه کاربری بر روی لحظات تجربه و ثبت خاطرات مخاطب از محصول است.
• رابط کاربری ابزاری برای طراحی و ترسیم مناسب تجربه کاربری خواهد بود.

چه عواملی روی تجربه کاربری یا UX تاثیر گذار است؟

برای اینکه بتوانید به درستی با مفاهیم تجربه کاربری یا UX ارتباط برقرار کنید، لازم است که با اساس و اصول آن آشنا شوید.  در این بخش قصد داریم نیم نگاهی به مهمترین اصول در بررسی تجربه کاربری یا UX داشته باشیم.

1.    کارایی

یکی از مهمترین مواردی که در بررسی تجربه کاربری مورد بررسی قرار خواهد گرفت، کارایی آن می‌‌باشد. به یاد داشته باشید که کارایی در بخش‌های مختلف و با توجه به نوع محصول و خدمات متفاوت تعریف می‌شود. فرض کنید که متخصص UX سایت قصد دارد یک گزینه ویژه برای خرید شما طراحی کند. او باید گزینه مورد نظر را در بخشی قرار دهید که به سادگی قابل دسترس باشد. در غیر این صورت زحمات بخش UI از بین خواهد رفت. البته در بررسی کارایی چند شاخصه کلیدی مورد بررسی قرار خواهد گرفت که در ادامه بررسی خواهیم کرد.

• سرعت

محصول و خدمات نهایی باید به نحوی طراحی شود که بدون هیچ مشکلی با بالاترین سرعت ممکن کار کند. در صورتی که پارامتر سرعت به درستی بررسی نشود و در تجربه کاربری مورد بررسی قرار نگیرد، به اطلاعات خروجی نمی‌توان اطمینان کرد.

• ثبات

زمانی که تجربه کاربری معنا و مفهوم دارد که در بررسی داده ثابت وجود داشته باشد. به عنوان مثال اگر قرار است که در مورد یک سایت تجربه کاربری تعریف شود، باید سایت همیشه بالا باشد و مشکلی در باز شدن صفحات مختلف وجود نداشته باشد.

• پاسخگو بودن

هنگام بررسی تجربه کاربری کیفیت پاسخگویی یکسان و سریع به تمامی مخاطبین حائز اهمیت است و باید مد نظر قرار داده شود.  در صورتی که پاسخگویی در مراحل مختلف با اختلال مواجه شود، نتیجه نهایی که و بازخورد تجربه کاربری قابل اطمینان نخواهد بود.

• امنیت ارتباطات

یکی از مهمترین نکاتی که کمتر کسی در بررسی تجربه کاربری به آن توجه میکند، امنیت ارتباطات موجد است. در صورتی که زیر ساخت‌های شما در شرایط مناسبی قرار نداشته باشد و ارتباطات شما با اختلال مواجه شود، تجربه کاربری شما همواره با اختلال مواجه خواهد بود.

2.    مفید بودن

اگر بخواهیم یکی از اصلی‌ترین شاخه‌های تجربه کاربری را بررسی نماییم، باید به مفید بودن محصول و خدمات توجه نمایید. اگر یک بخش از سایت به درستی شخصی سازی نشده باشد و کاربر نتواند به درستی از آن استفاده کند. مفهوم مفید بودن برای کاربر به درستی تعریف نخواهد شد و کاربر استفاده جذابی از آن نخواهد داشت. در ادامه 4 زیر شاخه اصلی آن را بررسی خواهیم کرد.

• تناسب

فرض کنید که یک ماشین طراحی می‌کنید و در آن فرمان را به جای سمت راست در سمت چپ قرار میدهید. این موضوع در کشورهای اروپایی کاملا مفید و مناسب است، اما در ایران اندکی سخت و غیر قابل تحمل می‌باشد. همین موضوع را در طراحی سایت بسط دهید و پارامترهای متخلف سایت را مورد بررسی قرار دهید.

• ارزش

یکی از مهمترین نکاتی در که تعریف تجربه کاربری یا UX مورد توجه متخصصین این حوزه قرارمیگرد، ارزش ارائه شده خدمات و یا مصحولات است. در صورتی نرخ تبدیل یک سایت افزایش پیدا می‌کند که ارزش دریافتی مخاطب بیش از هزینه‌ای باشد که برای آن انجام میدهد.

• کامل و جامع بودن

هنگام بررسی تعریف رابط کاربری به مفاهیمی مانند کامل و جامع بودن، توجه ویژه‌ای خواهیم داشت چرا که رابط کاربری را باید ساده باشد. حال این سوال ایجاد می‌شود که چگونه یک رابط کاربری کامل و جامع ارائه دهیم، بدون اینکه مخاطب احساس سردرگمی داشته باشد. در این صورت باید از مفاهیم تجربه کاربری که در حوزه امکانات و قابلیت‌های مورد نیاز مخاطب تعریف می‌شود، استفاده کرد.

• سهولت استفاده

زمانی که در مورد مفید بودن خدمات و یا محصولات صحبت می‌کنیم، تاکید ویژه‌ای روی سهولت در استفاده خواهیم داشت. به هر اندازه کاربر ارتباط بهتری با محصول و خدمات ما برقرار کند، نتیجه نهایی جذابتر خواهد شد. البته سهولت در استفاده نباید به نحوی باشد که با کامل و جامع بودن در تضاد قرار گیرد. وظیفه یک متخصص تجربه کاربری برقرار تعادل بین این دو می‌‌باشد.

3.    جذابیت

تجربه کاربری یا UX به صورت مسقتیم با جذابیت در ارتباط است، اما سازماندهی و قرار گرفتن پارامترهای مختلف در کنار هم اهمیت بسیار ویژه‌ای دارد. دقت کنید که جذابیت از نظر افراد مختلف متفاوت است و به همین دلیل باید تلاش کنید که در ساده‌ترین فرمت ممکن آن را تعریف نمایید. در این صورت می‌توانید انتظار یک بازدهی بسیار عالی از  آن داشته باشید. با این حال به کمک پارامترهای مکمل آن مفهوم جذابیت را برای شما عزیزان بررسی خواهیم کرد.

• طراحی بصری

در این بخش طراح رابط کاربری باید با همکاری متخصص تجربه کاربری پارامترهای هدف را به نحوی قرار دهد که زیبایی و انسجام بصری آن در بهترین و جذابترین حالت ممکن باشد.

• کیفیت محتوا

محتواص بصری، محتوای متنی و همچنین ویدیویی شما باید از بالاترین کیفیت ممکن برخودار باشد. در این صورت می‌توانید اطمینان داشته باشید که جذابیت صفحه در بالاترین میزان ممکن حفظ شده است.

• بررسی مستمر بازخوردها و شخصی سازی

همانطور که در بخش‌های قبلی نیز به این موضوع اشاره کردیم، جذابیت امری پیچیده است، چرا که از نظر افراد مختلف تعاریف متفاوتی دارد. به همین دلیل است که بازخوردها توسط متخصص تجربه کاربری پایش می‌شود و به طراح رابط کاربری منتقل خواهد شد. در این صورت تغییر در بهترین و سریعترین زمان ممکن انجام می‌شود.

4.    احساسات

4 بخش اصلی لذت، رضایت، اعتماد و انگیزه مهمترین اصول تجربه کاربری در تعریف احساسات است. در صورتی که به دنبال بهینه سازی و همچنین ارتقاء تجربه کاربری می‌باشید، باید روی احساسات تاکید ویژه‌ای داشته باشید. چرا که سنگ بنای اصلی تجربه کاربری درک و تعریف احساسات مخاطبه به بهترین شکل ممکن می‌باشد. در بین احساسات معمولا اعتماد قوی‌ترین پارامتر خواهد بود. چرا که شخص به دلیل اعتماد خود حاضر به هزینه مالی و زمانی روی یک برند می‌باشد.

تعریف و نقش احساسات در تجربه کاربری در بالاترین مرتبه قرار دارد، به همین دلیل است که یک متخصص تجربه کاربری یا UX برای درک و تعریف احساسات در سایت‌ و یا اپلیکیشن‌های مختلف هزینه قابل توجهی انجام می‌دهد. نکته بعدی که در بررسی احساسات باید به آن توجه نمایید، حفظ مرز انگیزه و دروغ است. امروزه کاربران بسیار باهوش شده‌اند و اگر یک شخص بخواهد بیش از اندازه به آن ها انگیزه بده و احساسات آن ها را تحریک کنند، به سادگی درک می‌کنند و به او بی اعتماد می‌شوند.

5.    برند

شاید عبارت تجربه برند را مفاهیم برند سازی و آگاهی از برند شنیده باشید. زمانی که به دنبال خلق یک تجربه کاربری بی نظیر می‌باشید، بسیار مهم است که برند شما برای مخاطب ویژه و خاص تعریف  شود. حال برای این موضوع نیز چندین ابزار خواهید داشت که از مهمترین آن ها می‌توان به هویت برند، ارزش‌های برند و همچنین داستان برند اشاره کرد. به هر اندازه که پارامترهای‌ قبلی را مناسب برای مخاطب تعریف کنید، تجربه کاربری از برند بهینه خواهد شد و در این صورت نرخ تبدیل و بهینه سازی سایت شما نیز رشد خواهد کرد.

سخن پایانی

در این پست آموزشی با موضوع (تجربه کاربری یا UX چیست؟) آشنا شدیم. در صورتی که با سوال و یا چالشی در این باره مواجه شدین، در بخش کامنت‌ها با ما مطرح کنید تا همکاران ما در کوتاهترین زمان ممکن برای شما پاسخ آن را ثبت کنند. اگر بخواهیم به صورت خلاصه درباره این موضوع صحبت کنیم، تجربه کاربری به بررسی احساسات و برداشت‌های کلی یک کاربر هنگام استفاده از خدمات و محصولات اشاره دارد. به هر اندازه این نظریات و برداشت‌های شخص دقیق و عمیقتر باشد، احتمال موفقیت و کسب نتیجه مناسب افزایش پیدا خواهد کرد. البته به مفهوم مکمل آن که همان رابط کاربری میشود نیز توجه کنید. اگر شما بخواهید به صورت تک بعدی سرمایه گذاری کنید، شاید نتیجه نهایی مطلوب شما نباشد.